LỊCH SỬ PHÁT TRIỂN THANG MÁY

Khái niệm về Thang máy
    Thang máy là một thiết bị vận tải chạy theo chiều đứng để vận chuyển người, hàng hoá giữa các tầng của một con tàu, công trình xây dựng hoặc cấu trúc khác. Có nhiều loại thang máy như: thang máy tải khách, thang máy gia đình, thang máy tải giường bệnh, thang máy tải hàng, thang tải thực phẩm... Thang máy thường được trang bị động cơ điện tạo lực kéo dây cáp và hệ thống đối trọng như cần trục, hoặc máy bơm chất lỏng thủy lực để nâng cao một piston hình trụ.

   Theo các quy định về pháp luật đối với người sử dụng xe lăn, thang máy thường là một yêu cầu pháp lý trong các tòa nhà mới nhiều tầng, đặc biệt là nơi đường dốc cho xe lăn không thể thực hiện được.

Thế hệ Thang máy đầu tiên của thế giới

   Thang máy đầu tiên được chế tạo dưới triều đại vua Louis XV, ở Versailles năm 1743 và chỉ để cho vua dùng. Thang máy này được xây ở ngoài, trong sân nhà? để cho vị quốc vương này có thể từ phòng ông ở tầng lầu 1 và lầu 2 để gặp người yêu là bà DE Châteauroux. Kỹ thuật này dựa trên sự đối trọng (contre-poids) nên việc sử dụng ít tốn sức lực

Thang máy hiện đại ngày nay

   Cuối thế kỷ 19 trên thế giới mới chỉ có một vài hãng thang máy ra đời như OTIS;SCHINDLER, chiếc thang máy đã được chế tạo và đưa vào sử dụng của hãng thang máy OTIS năm 1853. đến năm 1874 hãng thang máy SCHINDLER cũng đã chế tạo thành công những thang máy khác. Lúc đầu bộ tời kéo chỉ có một tốc độ, cabin có kết cấu đơn giản, cửa tầng đóng bằng tay, tốc độ di chuyển của cabin thấp. đầu thế kỷ 20 có nhiều hãng thang máy khác ra đời như: KONE, MISUBISHI, NIPPON ELEVATOR… THYSEN, SABIEM đã chế tạo các loại thang máy có tốc độ cao, tiện nghi trong cabin tốt hơn và êm hơn.

   Sang thế kỉ 20 có nhiều hãng thang máy khác ra đời như Kone của Phần Lan; Nippon, Mitsubishi của Nhật Bản; Thyssen của Đức, Sabiem của Italia; LG của Hàn Quốc…..Các thang máy này đã được thiết kế, thử nghiệm nên hoạt động êm và dừng tầng chính xác hơn.Cho tới những năm 1975 thang máy trên thế giới đã đạt tới tốc độ 400m/ phút, những thang máy lớn với tải trọng lên tới 25 tấn đã được chế tạo thành công.Thời gian này xuất hiện nhiều hãng thang máy nữa ra đời.Các sản phẩm phục vụ ngành thang máy cũng bắt đầu cải tiến, thang cuốn, băng chuyền lần lượt xuất hiện.

   Vào đầu những năm 1970 thang máy đã chế tạo đạt tới tốc độ 450 m/ph những thang máy chở hàng đã có tải trọng nâng tới 30 tấn đồng thời cũng trong khoảng thời gian này đã có những thang máy thuỷ lực ra đời. Sau một khoảng thời gian rất ngắn với tiến bộ của các ngành khoa học khác tốc độ của thang máy đã đạt tới 600 m/ph.

   Vào những năm 1980 đã xuất hiện hệ thống điều khiển động cơ bằng phương pháp biến đổi điện áp và tần số VVVF. Thành tựu này cho phép thang máy hoạt động êm dịu hơn, tiết kiệm được khoảng 40% công suất động cơ. đồng thời cũng vào những năm này đã xuất hiện loại thang máy dùng động cơ điện cảm ứng tuyến tính. đầu những năm 1990. trên thế giới đã chế tạo được những thang máy có tính năng kỹ thuật đặc biệt khác.

Elisha Graves Otis với phát minh quan trọng bậc nhất ngành thang máy - Phanh cơ khí

   Elisha Graves Otis sinh ngày 3 tháng 8 năm 1811 ở Halifax, Vermont mất ngày 8 tháng 4 năm 1861 ở Yonker, New York, là một nhà tư bản công nghiệp Mỹ, người sáng lập Công ty thang máy Otis, ông rất nổi tiếng với phát minh ra hệ thống phanh cho thang máy. Phát minh của ông về hệ thống phanh trong thang máy được coi là bước đột phá quan trọng nhất của thế kỉ 19, vì nó thể hiện cho sự phát triển của các toà nhà chọc trời.

  Sau đây là những cột mốc đáng nhớ trong cuộc đời của Graves Otis và Công ty Otis, Người được xem là ông tổ của ngành thang máy hiện đại:

- 1852: Phát mình ra hệ thống phanh an toàn cho thang máy  - 1853: Thành lập công ty thang máy Otis, ban đầu chuyên sản xuất và bán thang máy tải hàng.  - 1854: Giới thiệu mô hình thang máy với phanh an toàn ở triển lãm thế giới tổ chức ở Crytal Palce, New York  - 1857: Lắp đặt thang máy tải khách với hệ thống phanh an toàn do Ông phát minh ra ở New York.  - 1861: Nhận bằng sáng chế cho phát mình hệ thống phanh an toàn cho thang máy  - 1873: Khoảng 2000 thang máy thương hiệu Otis được bán ra và sử dụng cho các tòa cao ốc, khách sạn, trung tâm thương mại.  - 1903: Giới thiệu máy kéo không hộp số chuyên dùng cho thang máy  - 1931: Thang máy duplex đầu tiên của Otis được lắp đặt

   Otis bắt đầu làm việc như một thợ mộc, nhưng 15 năm sau ông chuyển sang nghề cơ khí. Đây được xem là một bước ngoặc tạo nên tên tuổi của Graves Otis, năm 1852 Ông đã làm cả thế giới thán phục với phát mình thang máy có phanh hoạt động trong trường hợp đứt cáp.

   Để chứng mình tính hiệu quả và an toàn của thiết bị do mình phát minh ra, Otis đã lấy chính tính mạng mình dùng cho cuộc thử nghiệm. Ông đã tự vận hành thang máy trước sự chứng kiến của rất nhiều người ở Crytal Place, New York, ngay khi Otis bước vào thang máy, người trợ lý của ông đã cắt dây cáp tải của thang trong sự ngạc nhiên và lo lắng của những người có mặt lúc đó. Thế nhưng sau khi rơi xuống vài cm, thang máy đã dừng lại.

   Kể từ đó, tên tuổi của Graves Otis được nhiều người biết đến và ông cũng nhận được rất nhiều đơn đặt hành. Ngoài tư chất của một nhà sáng chế, ông còn là một nhà kinh doanh tài giỏi, một năm sau ông đã thành lập công ty EG Otis, ban đầu chỉ sản xuất thang máy tải hàng. Đến năm 1857, Otis làm nên lịch sử với việc chế tạo và lắp đặt thành công thang máy tải khách đầu tiên trên thế giới ở các cửa hàng của Haughwout EV tại Broadway, New York

   Không may thay, khi cả cá nhân và công ty đang ở đỉnh cao của sự nghiệp thì ông mắc phải căn bệnh quái ác - bạch cầu và qua đời ở tuổi 49. Bên cạnh phát minh vĩ đại là hệ thống phanh cho thang máy, ông còn được biết đến với phát minh phanh trên đường sắt (1852) và lò nướng bánh mỳ (1858). Sau khi Otis qua đời, hai người con trai của ông tiếp tục sự nghiệp của cha mình để lại một cách xuất sắc, đưa Otis trở thành một thương hiệu toàn cầu. 

   Tên tuổi Otis một lần nữa được cả thể giới nhắc đến khi lắp đặt thành công hệ thống thang máy đặc biệt cho tháp Eiffel ở Pháp (1889) và thang máy cho tòa nhà cao nhất thời bấy giờ - Woolworth Buiding cao 60  tầng ở New York năm 1913.

   Vào năm 1997, người ta có thể tìm thấy tên của Otis trên hơn 1,2 triệu thang máy trên thế giới. Hiện nay trên thị trường có rất nhiều các công ty chuyên về thang máy, thang cuốn nhưng công ty Otis luôn được biết đến với việc phát triển một nền văn minh mới mà như nhiều người nói: "Nếu không có Elisha Otis thì sẽ không có các toà nhà chọc trời như hiện nay".

(Cong Duong - suu tam Internet)